Alles is verhaal en verhaal is alles

Verhaal is zo oud als de mens zelf. Het is niet iets dat we hebben bedacht of uitgevonden, het is de manier waarop de menselijke geest functioneert. Met behulp van een dramatische structuur creëren we samenhang in ons leven en geven we zin en betekenis aan de wereld om ons heen. Als je roddelt met de buurman, als je in je dagboek schrijft, als je kind op de weg terug van school verteld over haar dag, als je met je vrienden in de kroeg hangt, je zelfbeeld, je politieke overtuiging, racisme, religie, kunst en cultuur, het nieuws, social media, alles is verhaal.

Sinds de oude Grieken is hier bewustzijn over, en de elementen en structuur die toen werden herkend zijn vandaag nog net zo waar als 2500 jaar geleden. Daarom heeft een verhaal doorgaans één genre, één hoofdrolspeler, verschillende antagonisten, één hoofdplot, verschillende subplots en conflict als belangrijkste motor. Want dat is hoe ons leven eruitziet.

En elk verteld verhaal heeft een eigen vertaalslag van inhoud naar vorm. Schilderkunst, Poëzie, film, literatuur, stripboeken, videogames, muziek, theater, beeldhouwkunst, graffiti, elke vorm heeft zijn eigen unieke mogelijkheden en beperkingen, en past doorgaans bij een specifiek publiek of een bepaalde tijdsgeest.

Operation Pandora is een eigentijds narratief met een relevant thema op een fundamenteel nieuwe manier verteld. Voor het eerst in de geschiedenis is er géén vertaalslag. Geen verf, geen bladzijde, geen podium. Vorm, inhoud én publiek (als protagonist) worden één. En ook deze ‘vorm’ biedt mogelijkheden én beperkingen, maar de mogelijkheden spreken op zijn zachtst gezegd tot de verbeelding.

De filosofie achter Operation Pandora is om “volledige immersie te creëren door maximaal realisme en 100% geloofwaardigheid”. Deze conceptuele benadering zou men de ‘vertelvorm’ kunnen noemen. De filosofie is gebaseerd op het feit dat het menselijke brein bijzonder slecht is in onderscheid maken tussen realiteit en fictie. Met andere woorden een deelnemer in Pandora weet dat hij/zij zich in een immersive experience bevindt, maar het brein zal desondanks een vergelijkbare reactie hebben als op een ‘échte situatie’.

Operation Pandora bevindt zich in de frontlinie van de ‘experience revolutie’ die wereldwijd plaatsvindt en geeft antwoord op de vraag: hoe zouden traditionele vormen van entertainment, zoals cinema of theater, zich kunnen ontwikkelen binnen de context van de experience economie? Pandora maakt gebruik van een innovatieve vorm (experience design) en bestaande, traditionele kennis (klassieke dramaturgie) om bestaande media (film/theater/videogames) om te buigen naar een nieuwe manier om drama te beleven: Operation Pandora. En daarin is Pandora internationaal absoluut uniek in zijn soort en naar onze verwachting ook het begin van een industrie.

Het science fiction thriller genre lijkt wellicht beperkt tot spectaculair entertainment maar er gaat meer achter Operation Pandora’s verhaal verscholen dan men op het eerste gezicht zou vermoeden. Het thema van Pandora gaat over de impact van de digitale revolutie en de aanvang van het informatietijdperk. De wet van Moore dicteert dat de rekenkracht van computers elke twee jaar zal verdubbelen. Een exponentiele groei die zijn weerga niet kent en niet eens rekening houdt met de introductie van de kwantumcomputer. Wat we vandaag als science fiction zien, is morgen verouderde technologie. Nu al gebruiken we algoritmes om algoritmes te schrijven, creëren we systemen en producten waar we geen directe controle meer over hebben.

Operation Pandora gaat over hoe wij als mensheid moreel incapabel lijken in het omgaan met de ongelofelijke snelheid waarmee technologie zich ontwikkelt. Met als uiterste consequentie dat we onszelf uiteindelijk overbodig zullen maken. De premisse van Operation Pandora: ‘Na de hoogmoed komt de val’ is een archetypisch en tijdloos thema uit de Griekse mythologie. Het bedrijf dat de ondergrondse research facility runt heet: Hybris Dynamics. Het begrip hybris (of hubris) komt uit de Griekse mythologie. Er is geen letterlijke vertaling voor maar het duidde de overmoed aan van mensen die dachten de goden, of de goddelijke orde der dingen, te kunnen misleiden (en waarvoor men doorgaans een hoge prijs moest betalen).

De zeggingskracht van Pandora is dat we de inhoud valideren door de vorm zelf. Voor een paar uur kun je écht aan den lijve ervaren hoe het is als de technologie zo geavanceerd wordt dat hij niet meer te controleren is. Je ziet en ervaart dingen waarvan je nog niet voor mogelijk hield dat ze al bestaan. Op de schouders van die ervaring staat het inzicht over en de consequenties van het ongelimiteerd voortschrijden van technologie.

De inspiratie voor de titel: Operation Pandora heb ik uit dit fascinerende interview met Stephen Fry gehaald over de existentiële vraagstukken waar de voortschrijdende technologie ons mee confronteert.